Η Μονοκλωνική Γαμμαπάθεια Αδιευκρίνιστης Σημασίας (ΜΓΑΣ) αποτελεί τη συχνότερη πλασματοκυτταρική δυσκρασία και ορίζεται από την παρουσία μονοκλωνικής παραπρωτεΐνης η οποία όμως δεν σχετίζεται με κάποιο κλινικό σύμπτωμα οπότε και δεν χρήζει θεραπείας. Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες εμπλέκονται στην παθογένεια της νόσου, όμως οι ακριβείς μηχανισμοί δεν έχουν καθοριστεί ακόμα. Η συχνότητα της ΜΓΑΣ αυξάνεται με την ηλικία και υπολογίζεται περίπου στο 3,2% των ανθρώπων άνω των 50 ετών και στο 7,5% άνω των 85. Είναι συχνότερη στους άνδρες, στη μαύρη φυλή και σε ασθενείς με χρόνια φλεγμονώδη/αυτοάνοσα νοσήματα. Είναι επίσης συχνότερη σε άτομα που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με ιστορικό ΜΓΑΣ, πολλαπλού μυελώματος ή άλλης αιματολογικής κακοήθειας.

Η παρουσία ΜΓΑΣ σχετίζεται με 1% πιθανότητα ανά έτος ανά ασθενή να εμφανίσει πολλαπλούν μυέλωμα, μακροσφαιριναιμία Waldenstrom, πρωτοπαθή AL αμυλοείδωση ή άλλο λεμφοϋπερπλαστικό νόσημα. Είναι σημαντικό οι ασθενείς με ΜΓΑΣ να παρακολουθούνται επαρκώς και συστηματικά. Τα τελευταία έτη έχουν αναπτυχθεί και εργαλεία πρόβλεψης κινδύνου εξέλιξης του ΜΓΑΣ σε συμπτωματικό μυέλωμα. Ενα τέτοιο εργαλείο είναι το PANGEA SCORE στην ανάπτυξη του οποίου συμμετείχε και η Μονάδα Πλασματοκυτταρικών Δυσκρασιών της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) του ΕΚΠΑ.

Η μονοκλωνική παραπρωτεΐνη έχει μοναδικές φυσικοχημικές και ανοσολογικές ιδιότητες και ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα, μπορεί να σχετίζεται με κλινικά σημαντικά συμπτώματα. Ορίζεται έτσι η μονοκλωνική γαμμαθάπεια κλινικής σημασίας, που περιλαμβάνει μια ομάδα νοσημάτων με χαμηλό ποσοστό κλωνικών πλασματοκυττάρων ή Β-λεμφοκυττάρων, μονοκλωνική παραπρωτεΐνη και βλάβη οργάνου, όπως το νεφρό, το δέρμα, το περιφερικό νευρικό σύστημα, το ενδοθήλιο κ.ά. Είναι σημαντικό να λαμβάνεται αναλυτικό ιστορικό από τους ασθενείς με ΜΓΑΣ και να γίνεται συστηματική διερεύνηση για την πιθανή ύπαρξη κλινικών σημείων/συμπτωμάτων. Εάν αποδειχθεί η συσχέτιση μεταξύ της παρουσίας της μονοκλωνικής πρωτεΐνης και της βλάβης οργάνου τότε ο ασθενής χρήζει θεραπείας. Η θεραπεία είναι παρόμοια με αυτή που χορηγείται σε ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα. Συμπερασματικά, οι ασθενείς με ΜΓΑΣ πρέπει να παραπέμπονται σε εξειδικευμένα κέντρα αναφοράς για να διασφαλίζεται η ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διάγνωση και την παρακολούθησή τους αλλά και να γίνεται συστηματική καταγραφή και συλλογή δεδομένων με σκοπό να επιτρέψει επιδημιολογικές και κλινικο-εργαστηριακές μελέτες που θα συνεισφέρουν στην περαιτέρω κατανόηση αυτής της οντότητας.