Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί την 4η πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες καθώς προσβάλλει κάθε χρόνο περίπου 660.000 γυναίκες παγκοσμίως. Η υψηλότερη επίπτωση συναντάται στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου σημειώνεται το 95% των θανάτων από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Περισσότερες από τις 9 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σχετίζονται με τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).

Τα τελευταία έτη, επίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχει μειωθεί στις νεότερες ηλικίες λόγω του εμβολιασμού.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες των CDC (Centers for Disease Control and Prevention) αλλά και την Εθνική Επιτροπή των εμβολιασμών, ήδη από το 2008 συστήνεταιο εμβολιασμός των κοριτσιών και αγοριών στην ηλικία των 11 12 ετών. Ο εμβολιασμός γίνεται σε δύο δόσεις με την πρώτη δόση να γίνεται σε ηλικία 11 με 12 ετών καιτη δεύτερη να γίνεται με διαφορά 6-12 μηνών. Πλέον, διαθέσιμο είναι και το 9-δύναμο εμβόλιο με την επωνυμία Gardasil 9που καλύπτει εννέα τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (τύποι 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58). Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικοι που ξεκινούν τη σειρά εμβολίων αργότερα, σε ηλικίες 15 έως 26 ετών, πρέπει να λάβουν τρεις δόσεις του εμβολίου. Η επίπτωση του τραχήλου της μήτρας μειώθηκε κατά 11% κάθε χρόνο τα έτη 2012 έως 2019 στις ηλικίες 20-24 κυρίως λόγω του εμβολιασμού. Ενδιαφέρον παρουσιάζει μελέτη που ανακοινώθηκε στο ASCO 2024 σύμφωνα με την οποία εμβολιασμός κατά του HPV μειώνει την επίπτωση όλων των σχετιζόμενων με τον HPV καρκίνων αλλά καιτου καρκίνου κεφαλής και τραχήλου και στους άντρες ηλικίας κάτω των 40 ετών.

Στις γυναίκες αντίστοιχα φάνηκε όχι μόνο μείωση της επίπτωσης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας αλλά και όλων των HPV-σχετιζόμενων καρκίνων.

Τα μοριακά τεστ για τον HPV αναβαθμίζουν τη διαγνωστική προσέγγιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας συγκριτικά με το τεστ Παπανικολάου. To HPV DNA testing χρησιμοποιεί μοριακές μεθόδους για να εντοπίσει το DNA του HPV, προσφέροντας μεγαλύτερη ακρίβεια στην ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων, ιδίως σε γυναίκες άνω των 30 ετών.