Μελέτη φάσης 3 του συνδυασμού μονοκλωνικών αντισωμάτων REGEN-COV σε μη νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19

Τα μονοκλωνικά αντισώματα εμπλουτίζουν τη θεραπευτική φαρέτρα έναντι της COVID-19. Μια ιδιαίτερα σημαντική πτυχή είναι η πρόληψη της νοσηλείας σε ασθενείς που έχουν διαγνωσθεί με COVID-19. Ο συνδυασμός μονοκλωνικών αντισωμάτων κασιριβιμάμπη και ιμδεβιμάμπη (REGEN-COV) έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε κλινικές μελέτες φάσης 1/2 ως προς τη μείωση του ιικού φορτίου και του αριθμού των ιατρικών επισκέψεων στο νοσοκομείο. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα αποτελέσματα της τυχαιοποιημένης μελέτης φάσης 3 που δημοσιεύτηκαν πολύ πρόσφατα (29 Σεπτεμβρίου 2021) στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση The New England Journal of Medicine (DOI: 10.1056/NEJMoa2108163). Οι μη νοσηλευόμενοι ασθενείς με COVID-19 και αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο λόγω συννοσηροτήτων τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν είτε το συνδυασμό REGEN-COV στα 1200mg είτε εικονικό φάρμακο και παρακολουθήθηκαν για χρονικό διάστημα 29 ημερών. Η μελέτη συμπεριέλαβε 1355 ασθενείς με COVID-19 που έλαβαν το συνδυασμό μονοκλωνικών αντισωμάτων κασιριβιμάμπη και ιμδεβιμάμπη (REGEN-COV) και 1341 ασθενείς που δεν έλαβαν το συνδυασμό των αντισωμάτων. Οι ασθενείς που έλαβαν το REGEN-COV είχαν κατά 71% μικρότερη πιθανότητα για νοσηλεία λόγω COVID-19 ή/και θανάτου από κάθε αιτία (1% στην ομάδα που έλαβε REGEN-COV και 3.2% στην ομάδα που έλαβε εικονικό φάρμακο). Επιπλέον, ο διάμεσος χρόνος μέχρι τη λύση των συμπτωμάτων ήταν βραχύτερος κατά 4 ημέρες μεταξύ όσων έλαβαν REGEN-COV συγκριτικά με όσους έλαβαν εικονικό φάρμακο. Ο συνδυασμός των μονοκλωνικών αντισωμάτων REGEN-COV ήταν αποτελεσματικός και μεταξύ των ασθενών που είχαν ανιχνεύσιμα αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2 κατά την ένταξη στη μελέτη. Το REGEN-COV μείωσε γρηγορότερα το ιικό φορτίο του SARS-CoV-2 συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο. Επιπλέον, σοβαρές παρενέργειες καταγράφηκαν συχνότερα στην ομάδα που έλαβε εικονικό φάρμακο (4%) συγκριτικά με την ομάδα που έλαβε REGEN- COV (1%). Αντιδράσεις υπερευαισθησίας κατά την έγχυση του φαρμάκου βαθμού που να απαιτούν ιατρική παρέμβαση καταγράφηκαν σε λιγότερο από το 0.3% των ασθενών της μελέτης. Συμπερασματικά, η χορήγηση του συνδυασμού μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι της COVID-19 REGEN-COV σε μη νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19 σε υψηλό κίνδυνο σοβαρής νόσου μείωσε τον κίνδυνο νοσηλείας λόγω COVID-19, τον κίνδυνο θανάτου από κάθε αιτία, μείωσε τη διάρκεια των συμπτωμάτων της νόσου καθώς και τα επίπεδα του ιικού φορτίου SARS-CoV-2.

Η τηλεϊατρική στην εποχή της πανδημίας: ευκαιρίες και προβληματισμοί

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ενδοκρινολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα, Σταυρούλα Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής- Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής- Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) συζητάνε για την τηλεϊατρική στην εποχή της πανδημίας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι γιατροί σε όλο τον κόσμο προσπάθησαν σημαντικά όχι μόνο για την αντιμετώπιση των νέων περιστατικών που προέκυψαν, αλλά και για τη συνέχιση παροχής υπηρεσιών στους χρόνιους ασθενείς τους. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάστηκε να αναζητηθούν νέα μονοπάτια ιατρικής φροντίδας. Καθώς οι άνθρωποι απέφυγαν τα νοσοκομεία και τα ιατρεία για να επιβραδύνουν την εξάπλωση του κορωνοϊού, η χρήση της τηλεϊατρικής αυξήθηκε. Η τηλεϊατρική αντιπροσωπεύει ακριβώς την εικονική σύνδεση των ασθενών με ιατρούς ή άλλους επαγγελματίες υγείας μέσω κινητών συσκευών ή υπολογιστή. Σε χώρες που υπήρχε ήδη η τηλεϊατρική, όπως στις ΗΠΑ, οι σχετικές εταιρείες ανέφεραν υπερδιπλάσιο αριθμό κλήσεων και επισκέψεων από τον τυπικό ως τώρα αριθμό. Λόγω της αυξανόμενης ζήτησης των καταναλωτών μάλιστα, οι ασφαλιστές υποχρεώθηκαν να καλύψουν ιατρικά απαραίτητες επισκέψεις τηλεϊατρικής σε ορισμένες πολιτείες, όπως στη Μασαχουσέτη. Εμείς ζούμε και εργαζόμαστε στην Αθήνα, όπου η τηλεϊατρική δεν είναι τόσο συνηθισμένη και η προσωπική σχέση γιατρού - ασθενούς θεωρείται απαραίτητη. Προσπαθώντας όμως να βοηθήσουμε τους ασθενείς μας και να παρέχουμε εξαιρετική φροντίδα ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, χρησιμοποιήσαμε επίσης την τηλεϊατρική σε κάποιες περιπτώσεις. Ακόμα και απλά ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας, όπως το Skype ή το Viber, μας βοήθησαν να αξιολογήσουμε, να θεραπεύσουμε και να παρακολουθήσουμε αποτελεσματικά ασθενείς. Η αλληλεπίδραση, ειδικά με άτομα που έχουν ήδη συνηθίσει την τεχνολογία, είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Λίγες δημοσιευμένες σχετικές μελέτες έχουν επίσης δείξει πολύ καλά αποτελέσματα. Αναρωτιέται κανείς αν αυτή η εποχή της πανδημίας είναι μόνο η αρχή μιας εντελώς νέας σχέσης γιατρού - ασθενούς, που μπορεί να μεταμορφώσει πλήρως τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης για πάντα. Υπάρχουν όμως και αρκετοί προβληματισμοί. Πράγματι, μελέτες έδειξαν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ασθενείς ή οι άνθρωποι χαμηλότερης εκπαίδευσης δεν βρίσκουν εύκολη τη διαδικασία αυτή. Δεν έχουν όλοι οι ασθενείς δηλαδή τις ίδιες δυνατότητες πρόσβασης. Επίσης, δεν επωφελούνται όλες οι ιατρικές ειδικότητες το ίδιο από τις σχετικές υπηρεσίες, καθώς η φύση των περιστατικών και η ανάγκη για σταθερή κλινική εκτίμηση ποικίλλει σημαντικά. Σε κάθε περίπτωση, κατά τη νέα αυτή εποχή οι γιατροί θα πρέπει να εκπαιδεύονται πάνω στα νέα τεχνολογικά εργαλεία και στον τρόπο επιλογής των κατάλληλων ασθενών. Επιπλέον και σημαντικό, οι κυβερνήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν την ανάγκη και να παράσχουν γρήγορα το κατάλληλο νομικό και ασφαλιστικό πλαίσιο για την τηλεϊατρική. Ακόμη, θα πρέπει να οργανωθούν συστηματικά οι σχετικές δομές και στα δημόσια νοσοκομεία ειδικά για συγκεκριμένα χρόνια νοσήματα. Έτσι θα επωφεληθούν πολλοί άνθρωποι ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας, αλλά θα υπάρξει και αποσυμφόρηση για τις ασθένειες εκείνες που απαιτούν τη δια ζώσης ιατρική εκτίμηση και φυσικά τη νοσηλεία.