24 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά της  Φυματίωσης

Η φυματίωση είναι μια πανάρχαια νόσος που παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη διάγνωση και τη θεραπεία της, συνεχίζει να  αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία. Από το 2007 και μέχρι την πανδημία COVID-19  αποτελούσε την συχνότερη αιτία θανάτου από λοιμώδες νόσημα,

Ο Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιος Λουκίδης, αναφέρει ότι στις μέρες μας ένα άλλο αερογενώς μεταδιδόμενο λοιμώδες νόσημα  η COVID-19 έχει σχεδόν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινότητας, θέτοντας σε κίνδυνο την πρόοδο των τελευταίων ετών στην καταπολέμηση της φυματίωσης. Η δυσχερής πρόσβαση των ασθενών με φυματίωση στις δομές υγείας, η καθυστερημένη διάγνωση και η αδυναμία παρακολούθησης αντικατοπτρίζεται στα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού υγείας (ΠΟΥ).

Πιο συγκεκριμένα:

  • Το 2020 παρατηρήθηκε μείωση των νεοδιαγνωσθέντων περιπτώσεων φυματίωσης κατά 18% παγκοσμίως (στα επίπεδα του 2012)
  • Για πρώτη φορά μετά από 10 έτη παρατηρήθηκε αύξηση των θανάτων από φυματίωση παγκοσμίως. Το 2020 υπολογίζεται ότι 1.500.000 άνθρωποι πέθαναν λόγω φυματίωσης (σε σύγκριση  με 1.400.000  το 2019)
  • Μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των ατόμων που έλαβαν θεραπεία για πολυανθεκτική φυματίωση και λανθάνουσα φυματική λοίμωξη (κατά 15% και 21% αντίστοιχα)
  • Παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στους πόρους που διατίθενται πλέον για την καταπολέμηση της φυματίωσης παγκοσμίως

Οι προβλέψεις για τα επόμενα χρόνια είναι δυσοίωνες. Πρόσφατες μελέτες συμπεραίνουν ότι την επόμενη πενταετία τα νέα περιστατικά φυματίωσης μπορεί να αυξηθούν κατά 6,3 εκατομμύρια και οι θάνατοι από φυματίωση κατά 1,4 εκατομμύρια εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας και της επιβάρυνσης του συστήματος υγείας. Επιπλέον η πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία, μια χώρα με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά παλυανθεκτικής φυματίωσης, αναπόφευκτα παρακωλύει την παροχή υπηρεσιών υγείας σχετικών με τη Φυματίωση στη χώρα και οδηγεί σε εκατομμύρια προσφύγων, αποτελώντας μία επιπλέον απειλή για τον έλεγχο της φυματίωσης στην Ευρώπη.

  Η 24Η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Φυματίωσης καθώς στις 24 Μαρτίου του 1882 ο Dr Robert Koch ανακοίνωσε την ανακάλυψη του μυκοβακτηρίδιου της φυματίωσης, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο στην διάγνωση και την αντιμετώπιση της νόσου.

Φέτος το θέμα για την Παγκόσμια Ημέρα Φυματίωσης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι << Invest to End TB. Save Lives>> και αντικατοπτρίζει την ανάγκη για ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και για εξασφάλιση επαρκών πόρων για τη φροντίδα και την πρόληψη της φυματίωσης, προκείμενου να τηρηθούν οι δεσμεύσεις των παγκόσμιων ηγετών για την οριστική εξάλειψη της νόσου.

Στην Ελλάδα οι συνέπειες της μειωμένης διάγνωσης και πρόσβασης σε  θεραπεία αναμένεται να  γίνουν εμφανείς τα επόμενα έτη. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη ίδρυσης Εθνικού Προγράμματος για τον έλεγχο της Φυματίωσης και ενός Εθνικού μητρώου Φυματίωσης είναι ακόμη πιο επιτακτική προκειμένου να επιτευχθεί ο έλεγχος και τελικά  η εξάλειψη του νοσήματος στη χώρα.

H μητρική θνησιμότητα αυξήθηκε απότομα στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19

Το ποσοστό μητρικής θνησιμότητας αυξήθηκε απότομα κατά το 2020, ιδιαίτερα μεταξύ των μαύρων και ισπανόφωνων γυναικών, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του CDC (Centers for Disease Control and Prevention) στις ΗΠΑ.

Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, Γεώργιος Δασκαλάκης (Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας-Εμβρυομητρικής Ιατρικής), Μαριάννα Θεοδωρά (Επίκουρη Καθηγήτρια Μαιευτικής-Γυναικολογίας-Εμβρυομητρικής και Περιγεννητικής Ιατρικής), Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της έκθεσης αυτής.

https://www.cdc.gov/nchs/data/hestat/maternal-mortality/2020/maternal-mortality-rates-2020.htm

Ως μητρικός θάνατος ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο θάνατος μιας γυναίκας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή εντός 42 ημερών από το πέρας της εγκυμοσύνης από οποιαδήποτε αιτία που σχετίζεται ή επιδεινώνεται από την εγκυμοσύνη ή τη διαχείρισή της. Το 2020 καταγράφηκαν συνολικά 861 μητρικοί θάνατοι στις ΗΠΑ συγκριτικά με 754 το 2019 και 658 το 2018. Αυτό μεταφράζεται σε 23,8 θανάτους ανά 100.000 γεννήσεις ζώντων νεογνών το 2020, από 20,1 θανάτους ανά 100.000 γεννήσεις το 2019. Οι μητρικοί θάνατοι παρουσιάζουν κάποια αύξηση στις ΗΠΑ από το 2000. Όμως, το 2020 η αύξηση ξεπέρασε κάθε προηγούμενο και αφορούσε κυρίως συγκεκριμένες φυλετικές ομάδες.

Πράγματι, το ποσοστό μητρικής θνητότητας για τις μαύρες γυναίκες το 2020 ήταν περίπου 3 φορές μεγαλύτερο από αυτό των λευκών και ισπανόφωνων γυναικών. Επίσης, μεταξύ 2019 και 2020 το ποσοστό μητρικής θνησιμότητας αυξήθηκε απότομα στις μαύρες γυναίκες, από 44,0 σε 55,3 ανά 100.000 γεννήσεις ζώντων νεογνών. Μεταξύ των ισπανόφωνων γυναικών, το ποσοστό αυξήθηκε από 12,6 σε 18,2 ανά 100.000 γεννήσεις το 2020. Επιπλέον, τα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας ήταν υψηλότερα με την προχωρημένη ηλικία, καθώς οι γυναίκες ηλικίας 40 ετών και άνω παρουσιάζουν σχεδόν 8 φορές περισσότερες πιθανότητες από εκείνες των 25 ετών και άνω. Συγκεκριμένα, 107,9 έναντι 13,8 θανάτων ανά 100.000 γεννήσεις ζώντων.

Σχετικά με το ρόλο που διαδραμάτισε η πανδημία COVID-19 στην αύξηση των μητρικών θανάτων, τα στοιχεία δείχνουν ότι εάν οι γυναίκες μολυνθούν από SARS-CoV-2 η εγκυμοσύνη τις θέτει σε υψηλότερο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση και θάνατο. Να σημειωθεί ότι τα εμβόλια έναντι COVID-19 δεν ήταν ακόμη διαθέσιμα το 2020. Οι διάφορες φυλετικές ανισότητες πιθανότατα να έχουν επίσης ενταθεί από την πανδημία. Υπάρχει μια ποικιλία παραγόντων που μπορεί να θέτουν συγκεκριμένους πληθυσμούς σε αυξημένο κίνδυνο για πιο σοβαρή νόσηση, όπως ο υψηλότερος επιπολασμός υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη και παχυσαρκίας, η δυσκολότερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη που μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις παρεμβάσεων, καθώς και η περιορισμένη κουλτούρα για τη αξίας της προστασίας της υγείας.

Πρόσφατα, η πολιτική ηγεσία στις ΗΠΑ απηύθυνε έκκληση για δράση για την αντιμετώπιση της μητρικής θνησιμότητας και περιέγραψε νέες στρατηγικές. Οι στρατηγικές αφορούν στην υποστήριξη ασφαλών κυήσεων, στη μείωση επιπλοκών που σχετίζονται με τον τοκετό καθώς και των μητρικών θανάτων το πρώτο έτος μετά τη γέννηση. Πραγματοποιήθηκε μάλιστα επένδυση 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη μητρική υγεία συγκεκριμένα. Έχουν ιδιαίτερη σημασία τόσο η καταγραφή των αντίστοιχων δεδομένων όσο και τα σχετικά προληπτικά μέτρα και στη χώρα μας.

Επίσης δημοσιεύτηκε σε: