Η πανδημία του κορωνοϊού SAR5-CoV-2, που εμφανίστηκε Δεκέμβριο του 2019, αποτελεί σήμερα μία παγκόσμια απειλή για την υγεία, την οικονομία και την κοινωνία. Ο ιός προκαλεί πολυσυστηματική νόσο που ονομάζεται COrona Virus Disease 2019 (COVID-19). Δεν είναι γνωστό το ποσοστό των ασυμπτωματικών ασθενών ως προς το σύνολο των νοσούντων. Το 80% των περιστατικών θεωρείται ήπιας και μέτριας βαρύτητας, 15% έχουν βαρύτερη μορφή και το υπόλοιπο 5% απειλητική για τη ζωή νόσο με αναπνευστική δυσχέρεια, σηπτικό shock και πολυοργανική ανεπάρκεια.

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει αποδεδειγμένη αποτελεσματική θεραπεία για τον ιό. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την πρωτογενή πρόληψη με την κοινωνική αποστασιοποίηση και την καραντίνα (lockdown), την έγκαιρη διάγνωση μέσω ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος και την ιατρική παρακολούθηση με την υποστηρικτική αγωγή. Στη θεραπευτική φαρέτρα υπάρχουν εμπειρικές αγωγές καθώς και μερικά καινούργια υποψήφια φάρμακα που βρίσκονται σε κλινικές δοκιμές για να διερευνηθούν η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά τους. Τα αποτελέσματα αυτά αναμένεται να είναι διαθέσιμα σύντομα, ώστε στη συνέχεια να γίνει ευρύτερη εφαρμογή.

Με δεδομένη την αδυναμία παραγωγής εμβολίου για τον SARS-CoV-2, την υψηλή μεταδοτικότητα της νόσου και τη μεγάλη θνητότητα των ευπαθών ομάδων και των ηλικιωμένων, υπάρχει επιτακτική ανάγκη για άμεσα διαθέσιμη θεραπεία, προς την κατεύθυνση αυτή, η οροθεραπεία, δηλαδή η παθητική ανοσοποίηση ασθενών με πλάσμα από άτομα που έχουν αναρρώσει από τη νόσο COVID-19, θα μπορέσει να αποτελέσει, αν αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά της, μία μη δαπανηρή και πιθανώς ασφαλής θεραπευτική επιλογή, εφόσον ένας σημαντικός αριθμός ατόμων έχει αναρρώσει και μπορεί να χρησιμεύσει ως δότης πλάσματος που περιέχει αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2.

Η «παλαιά» αυτή θεραπευτική επιλογή έχει ξαναδοκιμαστεί σε περιπτώσεις επιδημιών που προκλήθηκαν από ιούς παρόμοιους αλλά και πολύ διαφορετικούς από τον SARS-CoV-2, με θετικά αποτελέσματα όπως αποτυπώνονται σε μετα-αναλύσεις. Σε δημοσίευση από τον Mair-Jenkins και τους συνεργάτες του, φάνηκε ότι η χορήγηση πλάσματος αναρρώσαντος και υπεράνοσης γ-σφαιρίvης σε ασθενείς με SARS μείωσε σημαντικά τη θνητότητα χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες. Σε άλλη δημοσίευση από τον Luke και τους συνεργάτες, ασθενείς που έπασχαν από την ισπανική γρίπη του 1918, και οι οποίοι έλαβαν παράγωγα αίματος από αναρρώσαντες ασθενείς, είχαν συνολική απόλυτη μείωση της θνητότητας κατά 20% περίπου.

Η δημοσιευμένη βιβλιογραφική εμπειρία από τη χρήση πλάσματος από αναρρώσαντες για την αντιμετώπιση της λοίμωξης COVID-19 είναι πολύ πτωχή, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για νόσο γνωστή σε εμάς το τελευταίο τετράμηνο. Πρόσφατα ανακοινώθηκαν κυρίως από την Κίνα τα αποτελέσματα από τη χορήγηση πλάσματος από αναρρώσαντες, που είχε ως αποτέλεσμα την κλινική βελτίωση, την αύξηση του τίτλου αντισωμάτων έναντι του ιού και την αρνητικοποίηση του τεστ για το RNA του ιού, μερικές ημέρες μετά τη μετάγγιση. Σε πολλές οξείες ιογενείς λοιμώξεις ο ιός ανιχνεύεται σε ψηλή ποσότητα κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας και ακολουθεί η ανοσολογική απάντηση εντός 10-14 ημερών που οδηγεί σε κάθαρση του ιού. Σε σχέση με την παραγωγή αντισωμάτων κατά του ιού SARS-CoV-2, η διαθέσιμη βιβλιογραφία μέχρι σήμερα είναι περιορισμένη. Προς το παρόν δεν έχουμε ακριβή συμπεράσματα για τη διάρκεια και την προστατευτική ικανότητα των αντισωμάτων.

Με τη βοήθεια της πολιτείας οργανώθηκε πρόσφατα μια ομάδα που περιλαμβάνει αρκετά νοσοκομεία της χώρας για να εξετάσει και να εφαρμόσει την οροθεραπεία το συντομότερο δυνατόν για την ασφαλή θεραπεία Ελλήνων ασθενών. Η ελπίδα είναι ότι θα υπάρξει εθελοντική προσφορά ασθενών που πέρασαν τη νόσο και καταλαβαίνουν την ανάγκη να βοηθήσουμε αυτούς που υποφέρουν. Αυτοί μπορούν να βοηθήσουν την προσπάθεια προσφέροντας το πλάσμα τους, που περιέχει ίσως πολύ χρήσιμα αντισώματα. Μετά τον κατάλληλο έλεγχο του πλάσματος, θα ακολουθηθούν τα κριτήρια χορήγησή σε πάσχοντες. Η κλινική αυτή μελέτη έχει εγκριθεί από τις ειδικές επιτροπές για την προστασία των ασθενών. Βέβαια, προτεραιότητα έχουν στην αντιμετώπιση οι βαρύτερες κλινικά περιπτώσεις. Ετσι, τα κριτήρια επιλογής είναι σημαντικό να περιλαμβάνουν ασθενείς με σοβαρή μορφή της νόσου που χρειάζονται επειγόντως να υποβληθούν σε πειραματική θεραπεία και να αποκλείονται ασθενείς με ήπια μορφή της νοσου, οι οποίοι έχουν πολλέε πιθανότητες ανάρρωσης με συμβατικές θεραπείες. Επίσης, μπορούν να περιλαμβάνονται και ασθενείς οι οποίοι ήδη είναι σε κρίσιμη κατάσταση ή σε κίνδυνο να μεταπέσουν σε κρίσιμη κατάσταση. Η χορήγηση αυτής της θεραπείας πολύ αργά στην πορεία της νόσου δεν αναμένεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα, δεδομένου ότι στα στάδια αυτά αναπτύσσονται πολλές επιπλοκές (άλλεε λοιμώξεις, σήψη, πολυοργανική ανεπάρκεια) οι οποίες δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν με τη χορήγηση αντισωμάτων.

Και εδώ η επίδειξη κοινωνικής αλληλεγγύης είναι πολύ σημαντική. Δίνουμε κάτι από εμάς, τα αντισώματά μας, για να βοηθήσουμε τους ασθενείς συνανθρώπους μας που δεν έχουν ακόμη παράγει αντισώματα. Μία αντιμετώπιση που ευελπιστούμε να έχει στατιστικά σημαντική αποτελεσματικότητα, και να χρησιμεύσει προστατεύοντας βαρέως ασθενούντες μέχρι να υπάρξει η δυνατότητα φαρμακευτικής θεραπείας, ή ενεργητικής ανοσοποίησης μέσω ενός αποτελεσματικού εμβολίου.

 

Σχετικός σύνδεσμος: