Αναφορές αλλεργικών αντιδράσεων στα mRNA εμβόλια στις ΗΠΑ

Το Δεκέμβριο του 2020 εγκρίθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δύο mRNA εμβόλια εναντίον του ιού SARS-CoV-2, το εμβόλιο της Pfizer και το εμβόλιο της Moderna. Μετά την έναρξη του μαζικού εμβολιασμού άρχισαν να αναφέρονται περιστατικά αναφυλακτικών αντιδράσεων. Σε ένα πρόσφατο άρθρο, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA περιγράφονται τα περιστατικά αυτά. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Πάνος Μαλανδράκης, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) (https://mdimop.gr/covid19/) συνοψίζουν τα δεδομένα αυτά. Η αναφυλαξία είναι μια σοβαρή και δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή αλλεργική αντίδραση, που μπορεί να εμφανιστεί από λεπτά έως και ώρες μετά τον εμβολιασμό. Ο αρχικός υπολογισμός των περιπτώσεων αναφυλαξίας ήταν 11,1 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο εμβολιασμών για το εμβόλιο της Pfizer στο διάστημα 14-23 Δεκεμβρίου 2020 και 2,5 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο αντίστοιχα για το εμβόλιο της Moderna για το διάστημα 21 Δεκεμβρίου 2020 έως 10 Ιανουαρίου 2021. Από τις 14 Δεκεμβρίου 2020 έως και τις 18 Ιανουαρίου 2021 έγιναν συνολικά 9.943.247 δόσεις του εμβολίου της Pfizer και 7.581.429 δόσεις του εμβολίου της Moderna στις ΗΠΑ και αναφέρθηκαν 66 περιστατικά αναφυλαξίας, 47 με το εμβόλιο της Pfizer (4.7 περιπτώσεις/εκατομμύριο) και 19 με το εμβόλιο της Moderna (2.5 περιπτώσεις/εκατομμύριο). Δηλαδή 66 περιστατικά σε 17,5 εκατομμύρια δόσεις των εμβολίων με βάση την τεχνολογία MRA. Η μέση ηλικία των ατόμων που έκαναν αναφυλακτική αντίδραση στον εμβολιασμό ήταν τα 39 έτη για το εμβόλιο της Pfizer (εύρος 27-63) και τα 41 έτη για το εμβόλιο της Moderna (εύρος 24-63), με το 94% να είναι γυναίκες στην πρώτη κατηγορία και το 100% γυναίκες στη δεύτερη. Το 89% εμφάνισε και στα δύο εμβόλια τα συμπτώματα εντός 30 λεπτών (εντός 15 λεπτών το 76% και 84% αντίστοιχα). Μόνο 5 άτομα έκαναν αναφυλακτική αντίδραση στη δεύτερη δόση του εμβολίου. Το 77% των ατόμων που εμφάνισαν αναφυλακτική αντίδραση μετά τη χορήγηση του εμβολίου της Pfizer, είχαν ιστορικό αλλεργιών και το 34% προηγούμενο επεισόδιο αναφυλαξίας. Aντίστοιχα τα ποσοστά ήταν 84% και 26% για το εμβόλιο της Moderna. Τα συμπτώματα ήταν τα ίδια περίπου για όλους τους ασθενείς, δηλαδή γενικευμένο εξάνθημα, αγγειοοίδημα, συμπτώματα απόφραξης του αεραγωγού και ναυτία. Η σύσταση είναι η παραμονή για 15 λεπτά μετά τον εμβολιασμό για παρακολούθηση για όλους, ενώ για άτομα με ιστορικό αλλεργιών ο χρόνος αυτός αυξάνεται σε 30 λεπτά. Το 92% (61 άτομα) έλαβαν επινεφρίνη σαν επείγουσα θεραπεία της αναφυλαξίας. Όλοι αντιμετωπίστηκαν σε μονάδες υγείας, το 52% σε τμήμα επειγόντων περιστατικών και το 48% (32 άτομα) νοσηλεύτηκε, συμπεριλαμβανομένων 18 σε μονάδα αυξημένης φροντίδας, εκ των οποίων 7 διασωληνώθηκαν, χωρίς να έχουν αναφερθεί θάνατοι, λόγω αναφυλακτικής αντίδρασης από το εμβόλιο. Ο μέσος χρόνος για την εμφάνιση των συμπτωμάτων για αυτούς τους 7 ασθενείς που χρειάστηκε να διασωληνωθούν, ήταν τα 6 λεπτά, και 6 από τους 7 εμφάνισαν τα συμπτώματα σε λιγότερο από 11 λεπτά. Συνοψίζοντας, τα οφέλη του εμβολιασμού υπερτερούν των πιθανών κινδύνων, καθώς η αναφυλαξία είναι μία σπάνια επιπλοκή των mRNA εμβολίων, που μπορεί να αντιμετωπιστεί, πόσο μάλλον αν συλλογιστεί κανείς τη νοσηρότητα και τη θνητότητα της λοίμωξης COVID-19. Λόγω της οξείας έναρξης και της επικίνδυνης για τη ζωή φύση της αναφυλαξίας, είναι απαραίτητη η άμεση χορήγηση επινεφρίνης, ενώ όλες οι μονάδες υγείας που λειτουργούν ως κέντρα εμβολιασμού πρέπει να έχουν τις υποδομές και εκπαιδευμένο προσωπικό να διαχειριστεί μία αναφυλακτική αντίδραση.

Η περιοδοντική νόσος είναι επιβαρυντικός παράγοντας για τη νόσο COVID-19

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες που δημοσιεύτηκαν σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, η περιοδοντική νόσος μπορεί να αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα στην πορεία της νόσου COVID-19. Συγκεκριμένα, σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Periodontology, διαπιστώθηκε ότι ασθενείς με περιοδοντίτιδα εμφανίζουν τουλάχιστον 3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν σοβαρές επιπλοκές μετά από προσβολή από COVID-19, όπως ανάγκη διασωλήνωσης και νοσηλείας σε ΜΕΘ, ή ακόμη και αυξημένο κίνδυνο θανάτου. Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Καθηγητής Περιοδοντολογίας Φοίβος Μαδιανός, η περιοδοντική νόσος, η οποία είναι πολύ συχνή στον γενικό πληθυσμό με τη μορφή της ουλίτιδας και της περιοδοντίτιδας, αποτελεί μία αιτία συστηματικής φλεγμονής που αποδεδειγμένα συσχετίζεται με διάφορα νοσήματα, όπως καρδιαγγειακή νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, κ.ά. Καθώς η λοίμωξη από COVID-19 επίσης πυροδοτεί μία συστημική φλεγμονώδη αντίδραση, η περιοδοντική νόσος μπορεί να συντελέσει στην επιδείνωση και στην επιβάρυνση της πρόγνωσης σε ασθενείς με COVID-19. Για τον λόγο αυτό, οι αντίστοιχες μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η καθημερινή φροντίδα της υγείας των ούλων και του στόματος και η ορθή αντιμετώπιση περιοδοντικών προβλημάτων από κατάλληλα εκπαιδευμένους οδοντιάτρους είναι ιδιαίτερα σημαντική για την πρόληψη σημαντικών επιπλοκών της νόσου COVID-19.

Πέραν της συσχέτισης με νοσήματα των ούλων, η νόσος COVID-19 μπορεί επίσης να επηρεάζει τη γενικότερη στοματική υγεία και να εμφανίζει πρώιμες εκδηλώσεις στο στόμα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Καθηγητής Στοματολογίας Νικόλαος Νικητάκης, είναι γνωστό ότι πολυάριθμα συστηματικά νοσήματα, όπως λοιμώξεις, αυτοάνοσες παθήσεις και αιματολογικά και ογκολογικά νοσήματα, εμφανίζουν εκδηλώσεις στη στοματική κοιλότητα, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε έγκαιρη διάγνωση ή να απαιτήσουν ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις. Αντίστοιχα, αρκετές πρόσφατες δημοσιεύσεις αναφέρουν την εμφάνιση ποικίλων εκδηλώσεων από τη στοματική κοιλότητα σε ασθενείς με COVID-19. Ειδικότερα, οι διαταραχές γεύσης αποτελούν ένα από τα συχνότερα συμπτώματα της νόσου σε ποσοστά που προσεγγίζουν το 40%. Επίσης, άλλες εκδηλώσεις στον στοματικό βλεννογόνο, όπως ξηροστομία, ελκώσεις, λευκές ή ερυθρές βλάβες κ.ά, έχουν αναφερθεί ως πιθανά κλινικά σημεία και συμπτώματα της νόσου COVID-19 που μπορεί να διαπιστωθούν στο πλαίσιο μίας πλήρους στοματολογικής εξέτασης από εξειδικευμένους οδοντιάτρους.

Συμπερασματικά, η διατήρηση καλής στοματικής υγείας, η τήρηση των κανόνων υγιεινής του στόματος και ο κατάλληλος οδοντιατρικός και στοματολογικός έλεγχος μπορούν να συμβάλλουν στην έγκαιρη αναγνώριση εκδηλώσεων της νόσου COVID-19 και στην πρόληψη σοβαρών επιπλοκών

• Εφημερίδα Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ (16-02-2021)