Η υγρή βιοψία είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαγνωστική τεχνική που επιτρέπει την ανίχνευση και ανάλυση γενετικού υλικού σε βιολογικά υγρά, όπως το αίμα, το σάλιο, τα ούρα ή το εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Σε αντίθεση με τη συμβατική βιοψία ιστού, η οποία απαιτεί χειρουργική αφαίρεση δείγματος ιστού, η υγρή βιοψία βασίζεται στη λήψη και ανάλυση κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων (CTCs) και κυκλοφορούντων ελεύθερων τμημάτων DNA (cfDNA ή ctDNA) που απελευθερώνονται από τον όγκο στην κυκλοφορία του αίματος.

Η μικρή δόση ασπιρίνης μείωσε τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου του παχέος εντέρου κατά περισσότερο από 50% σε ασθενείς με όγκους που φέρουν μεταλλάξεις στο σηματοδοτικό μονοπάτι PI3K, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής φάσης 3 ALASCCA.

Πάνω από 1 στις 5 νέες περιπτώσεις καρκίνου του γαστρεντερικού συστήματος παγκοσμίως αποδίδονται σε ακατάλληλες διατροφικές συνήθειες, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη.

Η 4η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, αποτελώντας μια σημαντική ευκαιρία για ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τη νόσο. Ταυτόχρονα είναι και εφαλτήριο για την κινητοποίηση και τον συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων ώστε να βελτιωθεί η διαχείριση αυτού του μείζονος ιατρικού προβλήματος. 

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε προσφάτως στο έγκριτο διεθνές περιοδικό New England Journal of Medicine, διερευνήθηκε αν το ζολεδρονικό οξύ (zoledronate) αποτρέπει τα κατάγματα σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας όταν χορηγείται κάθε 12 έως 18 μήνες, και αν οι επιδράσεις του στην οστική πυκνότητα και στην ανανέωση των οστών παραμένουν πέραν των 5 ετών. Αν η επίδρασή του ήταν μακροχρόνια, θα μπορούσε να αποτρέψει τα σπονδυλικά κατάγματα σε πρώιμες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Για πρώτη φορά, ο καρκίνος του παχέος εντέρου πρώιμης έναρξης (EOCRC) έχει αποδειχθεί ότι αυξάνεται στην Ευρώπη, την Ασία και τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική. Τα υψηλότερα ποσοστά επίπτωσης βρέθηκαν στην Αυστραλία, το Πουέρτο Ρίκο, τη Νέα Ζηλανδία, τις ΗΠΑ και τη Νότια Κορέα. Μέχρι το 2030, πιστεύεται ότι το 11% των καρκίνων του παχέος εντέρου και το 23% των καρκίνων του ορθού θα εμφανιστούν σε ηλικία κάτω των 50 ετών.

Άρθρο στα ΝΕΑ (23/01/2025)

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί, παράγοντας υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών (Τ4 και Τ3). Οι ορμόνες αυτές ρυθμίζουν το μεταβολισμό, την καρδιακή λειτουργία, τη θερμοκρασία του σώματος και άλλες βασικές λειτουργίες. Η υπερβολική τους παραγωγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα και επιπλοκές. 

Η παχυσαρκία αποτελεί τον ισχυρότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του ενδομητρίου. Επιστημονικές μελέτες και ανασκοπήσεις παρέχουν σαφή δεδομένα για τον μηχανισμό συσχέτισης και την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης της νόσου στις παχύσαρκες γυναίκες, καθώς και τα οφέλη της πρόληψης μέσω της διαχείρισης του σωματικού βάρους. 

Το έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό “Nature” δημοσίευσε μόλις πριν λίγες ημέρες (14 Ιανουαρίου 2025) άρθρο που αναφέρεται στη σχέση των εφήβων  με τα κοινωνικά δίκτυα και την πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης της Αυστραλίας. Τον Νοέμβριο του 2024, η Αυστραλιανή κυβέρνηση ψήφισε έναν νόμο για πρώτη φορά παγκοσμίως, που απαγορεύει σε παιδιά και εφήβους κάτω των 16 ετών να χρησιμοποιούν πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. 

Άρθρο στα ΝΕΑ (16/01/2025)

Ο καρκίνος ωοθηκών είναι το γυναικολογικό νεόπλασμα με τη μεγαλύτερη θνητότητα ως συνέπεια της καθυστερημένης διάγνωσης της νόσου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η νόσος διαγιγνώσκεται όταν έχει ήδη επεκταθεί ενδοκοιλιακά καθιστώντας λιγότερο αποτελεσματικές τις προσπάθειες θεραπευτικής αντιμετώπισης. 

Σε μια προοπτική μελέτη που δημοσιεύθηκε προσφάτως στο έγκριτο περιοδικό Nature Communications διερευνήθηκε η συσχέτιση μεταξύ διατροφικών παραγόντων και του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε ένα μεγάλο δείγμα γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο. 

Η Πρωτοχρονιά είναι η ιδανική στιγμή για έναν απολογισμό του παρελθόντος έτους και τον καθορισμό νέων στόχων.

Με ιδιαίτερη θλίψη ανακοινώνουμε την εκδημία στις 27/12/2024 του
Ομότιμου Καθηγητή και πρώην Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών, Σπυρίδωνα Μουλόπουλου.

Σε αυτήν την εποχή, η χρήση των κοινωνικών δικτύων (social media) έχει γίνει μέρος της καθημερινότητας. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος)  παρουσιάζουν περιληπτικά τα στατιστικά στοιχεία για τη χρήση του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων, σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα από τις ΗΠΑ, αφού η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί τελικά να γίνει εθισμός. 

Η παχυσαρκία και ο αυξημένος ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος) συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για απομακρυσμένες υποτροπές και θνησιμότητα σε γυναίκες με πρώιμο στάδιο καρκίνου του μαστού, σύμφωνα με ευρήματα που παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο Συνέδριο Καρκίνου του Μαστού στο San Antonio των ΗΠΑ.

Στις 6-10 Δεκεμβρίου 2024 πραγματοποιήθηκε το 66o ετήσιο Αμερικανικό Συνέδριο Αιματολογίας στο San Diego των ΗΠΑ, η μεγαλύτερη παγκόσμια συνάντηση που αφορά την αιματολογία.  

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο διεθνές περιοδικό JAMA,  σε πληθυσμό που συμμετείχαν 2453655 ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας που υπέστησαν τραυματισμό, το 10,6% των ασθενών που παρουσίασαν πτώση, στη συνέχεια διαγνώστηκαν με άνοια εντός 1 έτους. 

Σύμφωνα με μία δημοσίευση (brief report) στο JAMA που δημοσιεύθηκε μόλις στις 5 Δεκεμβρίου, όπως αναφέρουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής)  εκτιμάται ότι μόνο στις ΗΠΑ, αποφεύχθηκαν συνολικά 5,94 εκατομμύρια θάνατοι από αυτούς τους 5 καρκίνους. 

Άρθρο στα ΝΕΑ (05/12/2024)

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το 2ο Συνέδριο με τίτλο «Κακοήθεια σε νεαρή ηλικία», το οποίο διοργάνωσε η Θεραπευτική Κλινική (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 29 και 30 Νοεμβρίου 2024, στη Λέσχη Ελλήνων Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα. Πρόεδρος της Οργανωτικής επιτροπής του Συνεδρίου ήταν η Καθηγήτρια Παθολογικής-Ογκολογίας Φλώρα Ζαγουρή και επίτιμος Πρόεδρος του Συνεδρίου ήταν ο Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής και τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Μελέτιος Αθανάσιος Δημόπουλος. 

Η σύγχρονη θεραπευτική του καρκίνου, με τη χρήση των διαφόρων μορφών ανοσοθεραπείας και των στοχευουσών θεραπειών, έχει συνεισφέρει σημαντικά στην αύξηση της επιβίωσης των ασθενών. Η πρόοδος αυτή έχει επέλθει ως αποτέλεσμα της καλύτερης κατανόησης των μηχανισμών που προάγουν την καρκινογένεση αλλά και των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών των καρκινικών κυττάρων.

Η παχυσαρκία οδηγεί σε μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων και θανάτου από αυτά. Οι κατευθυντήριες οδηγίες που ισχύουν σήμερα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας προτείνουν κλιμάκωση των θεραπευτικών μέτρων ανάλογα με το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και την παρουσία συννοσηροτήτων. 

Ο Νοέμβριος είναι μήνας αφιερωμένος στον καρκίνο του στομάχου (November is Gastric Cancer Awareness Month), την πέμπτη πιο συχνή κακοήθεια παγκοσμίως με περίπου ένα εκατομμύριο νέες περιπτώσεις το χρόνο. 

O καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου που σχετίζεται με καρκίνο και η συχνότητα της νόσου αυξάνεται συνεχώς. Η συντριπτική πλειονότητα των καρκίνων του παγκρέατος -πάνω από το 95% - είναι αδενοκαρκίνωμα του παγκρεατικού πόρου και προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι σε νεότερους ενήλικες, η συχνότητα εμφάνισης αδενοκαρκινώματος του παγκρεατικού πόρου έχει αυξηθεί σε νεότερες γυναίκες αλλά παρέμεινε σταθερή στους άνδρες. 

Μόλις στα μέσα Νοεμβρίου 2024 ταυτοποιήθηκε το πρώτο περιστατικό της νέας φυλογενετικής ομάδας Ιb της Μpox στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, μετά από ταξίδι στην ανατολική Αφρική. Στην Ευρώπη έχουν πλέον αναφερθεί περιστατικά στη Μεγάλη Βρετανία, Σουηδία και Γερμανία, ενώ επίσης έχουν διαγνωστεί περιστατικά της νέας φυλογενετικής ομάδας σε Ινδία, Κένυα, Ταϋλάνδη στην Ασία. 

Αυτή η μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο JAMA Oncology περιελάμβανε 3946 ασθενείς με καρκίνο προστάτη και εξέτασε τις μακροχρόνιες ανεπιθύμητες ενέργειες και επιπλοκές που σχετίζονται με τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη σε σύγκριση με έναν γενικό πληθυσμό ηλικιωμένων ανδρών. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) αναφέρουν ότι αυτή η μελέτη περιελάμβανε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη που είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με προστατεκτομή ή ακτινοθεραπεία σε σύγκριση με μια ομάδα ελέγχου που δεν είχε λάβει θεραπεία. Οι αναλύσεις δεδομένων πραγματοποιήθηκαν από τις 21 Σεπτεμβρίου 2022 έως τις 18 Μαρτίου 2024. Το δείγμα της μελέτης περιελάμβανε 29196 συμμετέχοντες με μέση ηλικία 68,7 έτη. Από αυτούς, 3946 συμμετέχοντες είχαν καρκίνο του προστάτη, μεταξύ των οποίων 655 υποβλήθηκαν σε θεραπεία με προστατεκτομή και 1056 υποβλήθηκαν σε ακτινοθεραπεία. Ο κίνδυνος 12ετούς κινδύνου επιπλοκών από το ουροποιητικό ήταν 7,23 φορές μεγαλύτερος για τα άτομα με προστατεκτομή και 2,76 φορές μεγαλύτερος για τα άτομα που είχαν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία σε σύγκριση με συμμετέχοντες που δεν έλαβαν θεραπεία. Επιπλέον, μεταξύ των συμμετεχόντων που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ακτινοθεραπεία, υπήρχε σχεδόν 3 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος καρκίνου της ουροδόχου κύστης σε σχέση με αυτούς που δεν έλαβαν θεραπεία και περίπου 100 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος επιπλοκών που σχετίζονται με την ακτινοβολία, συμπεριλαμβανομένης της κυστίτιδας και πρωκτίτιδας από ακτινοβολία.

Συμπερασματικά η ριζική προστατεκτομή ή η ριζική ακτινοθεραπεία σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη συσχετίστηκε με υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών 12 χρόνια μετά τη θεραπεία, εύρημα που υπογραμμίζει τη σημασία της παροχής συμβουλών στους ασθενείς και παρέχει λόγους για την αναζήτηση νέων μεθόδων για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.

Οι αποφάσεις της θεραπείας πρέπει να σταθμίζουν τους κινδύνους και τα οφέλη της θεραπείας του καρκίνου με εκείνα των νοσηροτήτων που σχετίζονται με τη θεραπεία. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σε πολλούς ασθενείς με τυχαία διάγνωση καρκίνου του προστάτη, είναι πολύ πιθανό η νόσος αυτή να μη δημιουργήσει στον ασθενή κανένα πρόβλημα. Η έγκαιρη εντόπιση τέτοιων ασθενών έχει ιδιαίτερη σημασία προκειμένου να αποφευχθούν θεραπευτικές παρεμβάσεις, που όπως φάνηκε και από την παραπάνω ανάλυση, επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών χωρίς αποδεδειγμένα να βελτιώνουν την επιβίωσή τους.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη έχει καθιερωθεί στις 14 Νοεμβρίου. Πρόκειται για την ημερομηνία γέννησης του Frederick Banting, ο οποίος, μαζί με τον Charles Best, συνέλαβαν πρώτοι την ιδέα που οδήγησε στην ανακάλυψη της θεραπευτικής ινσουλίνης στον Καναδά το 1921.